بررسی خصوصیات زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیکی مسیر متروی شهر اهواز با تأکید بر روانگرایی

شهر اهواز مرکز استان خوزستان می باشد. این شهر از لحاظ زمین شناسی در قسمت انتهایی فروافتادگی دزفول و ابتدای دشت آبادان و بر روی رسوبات جوان رودخانه ای شامل ماسه، سیلت، و رس قرار دارد. منطقه مورد بررسی از لحاظ ساختار های زمین شناسی شامل تاقدیس اهواز و گسل اهواز و از لحاظ چینه شناسی شامل سازند آواری آغاجاری و رسوبات عهد حاضر می باشد. بررسی های زمین شناسی حاکی از عبور گسل فعال اهواز از مرکز شهر اهواز می باشد. سطح ایستابی نیز با توجه به عبور رودخانه کارون از شهر اهواز، به طور متوسط در عمق حدود 2 متری از سطح زمین قرار دارد. خط اول مترو اهواز با طول 24 کیلومتر در تمام طول مسیر به جز در محل عبور از زیر رودخانه کارون در عمق 5/17 متری از سطح زمین قرار دارد. مسیر خط اول مترو اهواز را می توان بر اساس ضخامت رسوبات جوان و عمق سنگ بستر به دو قسمت قطعه شمالی و قطعه جنوبی تقسیم کرد. قطعه شمالی، قسمتی از مسیر است که در بین ایستگاه زرگان تا ایستگاه مصلی قرار می گیرد و ضخامت رسوبات جوان در آن بین 10 تا 15 متر می باشد. قطعه جنوبی نیز شامل قسمتی از مسیر است که در بین ایستگاه امام تا ایستگاه بقایی قرار می گیرد و ضخامت رسوبات جوان در آن بیشتر از 42 متر می باشد. جهت بررسی خصوصیات زمین شناسی مهندسی مسیر و بررسی پتانسیل روانگرایی مسیر، از داده های به دست آمده از آزمون های ژئوتکنیکی بر روی نمونه های حاصل از 60 گمانه در 24 ایستگاه در طول مسیر و همچنین بررسی حدود 600 گمانه ژئوتکنیک سازمان نظام مهندسی استفاده شده است. در این پژوهش با توجه به لرزه خیزی بالای منطقه به دلیل وجود گسل فعال، وجود رسوبات دارای پتانسیل روانگرایی بالا و سطح ایستابی بالا، پتانسیل روانگرایی در مسیر مترو اهواز مورد بررسی قرار گرفته است. جهت بررسی پتانسیل روانگرایی مسیر از داده های spt، cptu و حدود آتربرگ و دانه بندی استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده مسیر مترو اهواز را بر اساس پتانسیل روانگرایی به سه قسمت تقسیم می شود، قطعه شمالی که پتانسیل روانگرایی بجز ایستگاه چهار شیر بسیار کم و محدود به لنزهای کوچک ماسه ای و سیلتی است. قسمت ابتدایی قطعه جنوبی (ایستگاه امام تا ایستگاه خوابگاه ) که پتانسیل روانگرایی در این مناطق مربوط به رسوبات کم تراکم و لنزهای ماسه ای کوچک تا متوسط می باشد که در بین لایه های رسی قرار دارند. قسمت سوم شامل قسنت انتهایی قطعه جنوبی (ایستگاه های آب و برق تا بقایی) که پتانسیل روانگرایی از بقیه مناطق بیشتر می باشد. در این قسمت در برخی از ایستگاه ها مانند ایستگاه کارگر و ایستگاه پل ششم در بیشتر طول لوگ بررسی شده پتانسیل روانگرایی وجود دارد.